40 LAT OPOLSKIEJ EKONOMII
Kiedy w 1975 roku środowisko opolskich ekonomistów doprowadziło do uruchomienia kierunków ekonomicznych w WSP – pomimo niezrozumienia ze strony decydentów, a nawet przekonania wielu z nich, że jest to niemożliwe – wytrwałość i konsekwencja nowo powstałego zespołu ekonomistów przełożyła się na dalszy rozwój kierunków ekonomicznych w Opolu. 16 czerwca 1992 roku Rada Główna Szkolnictwa Wyższego uchwałą pozytywnie zaopiniowała wniosek o przekształcenie Instytutu Nauk Ekonomicznych w Wydział Ekonomiczny WSP w Opolu. Funkcję pierwszego dziekana Wydziału Ekonomicznego WSP objął prof. Janusz Słodczyk. Następnie funkcję tę pełniła prof. Urszula Łangowska-Szczęśniak, a obecnie prof. Stanisława Sokołowska. Faktem, którego znaczenie trudno przecenić, było uzyskanie przez wydział, w 1993 r., prawa do nadawania stopnia doktora nauk ekonomicznych. Zdobycie tych uprawnień potwierdziło naukową pozycję zespołu pracowników wydziału. W początkowym okresie istnienia Wydziału Ekonomicznego została zaprojektowana i wdrożona jego struktura organizacyjna, która okazała się logiczna i trwała, a która funkcjonuje do chwili obecnej. Ponieważ obchodzimy jubileusz 40-lecia kierunków ekonomicznych – skoncentrujmy się przede wszystkim na dynamicznych zmianach w procesie kształcenia ekonomistów w Wydziale Ekonomicznym UO. Od 1990 roku podejmowane były prace związane z modernizacją procesu kształcenia, dostosowaniem jego treści do potrzeb restrukturyzowanej gospodarki oraz rozbudowaniem oferty studiów. Żaden kierunek uniwersytecki nie wymagał tak gruntownej reformy programów i treści nauczania jak ekonomia. Zgodnie ze zmianami kierunków kształcenia ekonomistów w Polsce, na wydziale powołano w 1993 r., w miejsce dotąd prowadzonych, jeden kierunek studiów magisterskich – ekonomię, a w jego ramach trzy specjalności (ekonomiczno-społeczną, marketing, ekonomikę i zarządzanie przedsiębiorstwem). W 1994 r. uruchomiono drugi kierunek studiów zawodowych – zarządzanie i marketing. W 1997 r., nawiązując do potrzeb regionu i oczekiwań młodzieży, na kierunku ekonomia powołano specjalność: finanse i rachunkowość, a w 1998 r. specjalność – gospodarka miejska i regionalna. Znaczącym osiągnięciem było uruchomienie w ramach Wydziału Ekonomicznego kierunku administracja (początkowo były to studia zawodowe, a od 1999 r. utworzono uzupełniające studia magisterskie). Ten kierunek studiów prowadzony był na wydziale do 2001 r., czyli do momentu powołania Międzywydziałowego Instytutu Prawa i Administracji, przekształconego później w Wydział Prawa i Administracji, który przejął kształcenie w zakresie prawa i administracji na Uniwersytecie Opolskim. Szczególne zasługi w utworzeniu kierunku administracja położył prof. Stanisław Malarski. W kolejnych latach miały miejsce dalsze ważne zmiany procesu dydaktycznego na kierunkach ekonomicznych, polegające na ciągłej modernizacji programów i metod kształcenia, wdrożono również system ECTS. Przygotowano prowadzone kierunki studiów do akredytacji, która przebiegła bardzo pomyślnie. W 2005 r. akredytowano na pięć lat dwa kierunki studiów stacjonarnych i niestacjonarnych, a mianowicie: na studiach magisterskich kierunek ekonomia i na studiach licencjackich – zarządzanie. Po 2005 r. wyzwaniem w sferze dydaktyki stało się wdrożenie systemu bolońskiego, polegającego na odejściu od pięcioletnich jednolitych studiów na rzecz kształcenia dwustopniowego, co wiązało się z koniecznością przygotowania kolejnej gruntownej modyfikacji programów studiów. W tym okresie utworzono na Wydziale Ekonomicznym nowe kierunki studiów I stopnia (gospodarka przestrzenna i logistyka) oraz studiów inżynierskich na kierunku gospodarka przestrzenna. Proces kształcenia w ostatnich latach podlegał dalszej modernizacji, wdrożono system krajowych ram kwalifikacyjnych i podjęto szereg działań na rzecz poprawy jakości kształcenia. Przeprowadzone zostały pomyślnie kolejne akredytacje Polskiej Komisji Akredytacyjnej – w 2014 r. odbyła się akredytacja kierunku gospodarka przestrzenna, a w 2015 r. – akredytacja instytucjonalna całego wydziału.
Oferta edukacyjna Wydziału Ekonomicznego w roku akademickim 2015/2016 obejmuje cztery kierunki kształcenia na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych I stopnia: ekonomia, gospodarka przestrzenna, logistyka, zarządzanie oraz studia inżynierskie – na kierunku gospodarka przestrzenna. Na studiach II stopnia, na kierunku ekonomia, oferta edukacyjna obejmuje 7 specjalności na studiach stacjonarnych oraz 6 specjalności na studiach niestacjonarnych. 4 listopada 2015 r. wysłany został do MNiSW wniosek o utworzenie II stopnia studiów na kierunku zarządzanie. Stosunkowo bogata oferta kierunków studiów oraz działania na rzecz poprawy jakości kształcenia niewątpliwie wpływały na zainteresowanie młodzieży studiowaniem na naszym wydziale. Świadczy o tym nie tylko liczba osób podejmujących studia, ale również miejsce pochodzenia kandydatów. Studiujący na Wydziale Ekonomicznym pochodzą nie tylko z Opola i regionu opolskiego, ale także z wielu rejonów Dolnego Śląska, województwa śląskiego i innych, nawet odległych części Polski. O wzroście skali kształcenia na Wydziale Ekonomicznym świadczy fakt, że o ile w roku akademickim 1991/1992 studiowało niecałe 750 osób, to obecnie (w roku akademickim 2015/2016) na Wydziale Ekonomicznym studiuje około 1200 osób. Przy czym najwięcej studentów mieliśmy na wydziale w latach 1998–2005: było to prawie 2300 osób. W rezultacie, łączna liczba absolwentów wydziału w ciągu minionych 40 lat sięga – zgodnie z danymi Działu Nauczania UO – blisko 12 000. Ważną rolę w procesie kształcenia i życiu naukowym wydziału odgrywał i odgrywa studencki ruch naukowy. Studenci działają w czterech kołach naukowych: SKN Zrównoważonego Rozwoju oikos Opole – powo- łanym w 2000 r. z inicjatywy prof. Josta Platje, a od 2014 r. będącym członkiem oikos International; Koła Naukowego Ekonomistów – działającego pod opieką prof. Zbigniewa Mikołajewicza, prezesa opolskiego oddziału PTE; Międzyuczelnianego SKN Logistyki LogPoint – powstałego w 2010 r. z inicjatywy studentów logistyki z obu opolskich uczelni publicznych (PO i UO); Koła Naukowego Gospodarki Przestrzennej – powstałego w 2012 r. z inicjatywy dr inż. Magdaleny Śliwy oraz zainteresowanych urbanistyką studentów Wydziału Ekonomicznego. Członkowie kół organizują seminaria, uczestniczą w konferencjach naukowych, przygotowują i wdrażają projekty na rzecz regionu i miasta.
Wydział Ekonomiczny Uniwersytetu Opolskiego jest jedynym w województwie opolskim Akredytowanym Centrum Egzaminacyjnym EBC*L. Zadaniem Centrum jest prowadzenie szkoleń i organizacja egzaminów certyfikujących kompetencje biznesowe. Studenci naszego wydziału korzystają z oferty usług EBC*L, osiągając przy tym znaczące sukcesy na egzaminach certyfikujących. EBC*L opiekuje się dr Anna Mijal. Od momentu powstania wydziału następował jego rozwój, widoczny także w awansach naukowych zespołu. W 1992 roku zatrudnionych było 39 pracowników, a obecnie: 55 pracowników naukowo-dydaktycznych, 5 pracowników dziekanatu i 3 pracowników obsługi administracyjno-technicznej oraz 3 osoby w wydziałowej bibliotece. Aby zapewnić odpowiednią jakość kształcenia, niezbędny jest rozwój badań naukowych realizowanych przez pracowników wydziału. Na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Opolskiego prowadzone były i są nadal badania statutowe, badania własne, w tym także w formie grantów. Główne kierunki badań i prac rozwojowych Wydziału Ekonomicznego koncentrują się wokół zagadnień: logistyki i marketingu w zarządzaniu (wcześniej prof. P. Blaik, obecnie dr hab. S. Kauf, prof. UO); zmian w organizacji i produktywności rolnictwa województwa opolskiego w okresie przemian systemu gospodarczego (prof. S. Sokołowska, dr A. Bisaga); przeobrażeń miast i ekologicznych problemów gospodarki miejskiej (prof. J. Słodczyk, wcześniej wraz z prof. J. Platje); finansów i bankowości ze szczególnym uwzględnieniem finansów samorządów terytorialnych (prof. E. Bogacka-Kisiel, wcześniej prof. S. Dolata); społecznych i demograficznych problemów rozwoju regionu (prof. A. Zagórowska); ekonomiki informacji (prof. A. Czerwiński); przemian i zróżnicowania konsumpcji, poziomu życia i dobrobytu (dr hab. K. Hanusik, prof. UO; dr hab. U. Łangowska-Szczęśniak, prof. UO); przemian strukturalnych w gospodarce regionu w okresie transformacji (dr M. Bucka, prof. Z. Mikołajewicz). Należy przywołać także problematykę migracji ludności, którymi zajmuje się absolwent i wieloletni pracownik wydziału, prof. Romuald Jończy. Istotnym przejawem aktywności naukowej wydziału są konferencje naukowe, w tym kilka o charakterze cyklicznym, organizowane także przy współpracy z Polskim Towarzystwem Ekonomicznym, Polskim Towarzystwem Geograficznym oraz Komisją Nauk Rolniczych Polskiej Akademii Nauk Oddział w Katowicach.
Zawsze bardzo ważna była dla nas współpraca z zagranicą. Wydział Ekonomiczny Uniwersytetu Opolskiego kontynuował współpracę z Wydziałem Ekonomicznym Uniwersytetu w Poczdamie, zapoczątkowaną jeszcze przed powołaniem Uniwersytetu Opolskiego, w ramach której organizowane są coroczne seminaria naukowo- -dydaktyczne z udziałem studentów i kadry naukowej (na przemian w Opolu i Poczdamie), pobyty studentów z Wydziału Ekonomicznego UO na semestralnych studiach w Poczdamie w ramach programu DAAD i SOCRATES. Kadra naukowa bierze udział w konferencjach organizowanych przez oba ośrodki, wspólnie publikuje się osiągnięcia naukowe, organizowane są także wykłady gościnne. Obok współpracy instytucjonalnej rozwijaliśmy kontakty z różnymi ośrodkami zagranicznymi, których wyrazem było uczestnictwo przedstawicieli ośrodków zagranicznych w konferencjach organizowanych przez wydział i udział badaczy z ośrodków zagranicznych w publikacjach naukowych Wydziału Ekonomicznego. Przykładem takich publikacji są wydawnictwa angloję- zyczne np. z udziałem badaczy z Rosji, Ukrainy, Czech, Niemiec, Holandii, Wielkiej Brytanii. Kierownictwo Wydziału Ekonomicznego nawiązało również kontakty z Uniwersytetem La Coruña (Hiszpania). Zawarto umowę o wymianie studentów w ramach programu SOCRATES. Za owocną należy uznać współpracę z Narodowym Uniwersytetem Państwowych Służb Podatkowych Ukrainy, polegającą m.in. na umożliwieniu studentom uczelni ukraińskiej kontynuacji i ukończenia studiów na Wydziale Ekonomicznym UO. Nowe możliwości otwiera współ- praca z Uniwersytetem w Bańskiej Bystrzycy na Słowacji oraz kontakty z Uniwersytetem Konya w Turcji. W ramach programu Erasmus utrzymywane są kontakty z Uniwersytetem La Coruña w Hiszpanii oraz z Wyższą Szkołą Nauk Stosowanych w Zittau/Görlitz. Profesorowie naszego wydziału zasiadali w komitetach Polskiej Akademii Nauk i w zarządach prestiżowych towarzystw naukowych: w Komisji Nauk Społecznych, w Komitecie Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, w Zarządzie Polskiego Towarzystwa Logistycznego, w komitetach redakcyjnych ważnych czasopism naukowych, byli również członkami Państwowej (Polskiej) Komisji Akredytacyjnej. Przedstawiciele wydziału pełnili i pełnią obecnie odpowiedzialne funkcje w strukturach Uniwersytetu (prorektorskie: prof. P. Blaik – w latach 1992–1996, prof. S. Sokołowska – w latach 2008–2012, prof. J. Słodczyk – od 2012), byli i są członkami Senatu czy komisji senackich i rektorskich. Rozwijane były badania naukowe, także we współpracy z zagranicą. Pracownicy wydziału prowadzili badania o charakterze aplikacyjnym, pozwalające rozwiązywać problemy gospodarcze i społeczne miasta i regionu. Ważnym ogniwem wydziału jest biblioteka, która została powołana dla obsługi Instytutu Nauk Ekonomicznych w 1979 roku. Obecnie jest jednostką organizacyjną zlokalizowaną w budynku Wydziału Ekonomicznego, spełniającą zadania naukowe, dydaktyczne i usługowe. Na przestrzeni lat stała się zapleczem merytorycznym nie tylko dla całej społeczności uczelnianej i akademickiej, ale także dla całego regionu. Czytelnicy mogą korzystać z księgozbioru liczącego ponad 66 150 książek i 12 647 numerów czasopism (226 tytułów). Biblioteką kieruje mgr Elżbieta Kunicka. Studenci Wydziału Ekonomicznego, których obecnie mamy 1200, wyróżniają się swoją aktywnością na polu naukowym, kulturalnym i sportowym. Niezwykle cenna jest pomoc i zaangażowanie studentów zrzeszonych w kołach naukowych przy organizowaniu konferencji. Koła naukowe coraz częściej organizują swoje własne konferencje, które są okazją do zaproszenia do Opola studentów z innych ośrodków w Polsce. Przykład takich działań to konferencja „Chcę być zrównoważony” Koła Zrównoważonego Rozwoju (oikos Opole), a także „TRIP” MSKN Logistyki LogPoint, na które przybywają przedstawiciele kół naukowych z wielu ośrodków, czy konferencja „Przedsiębiorczość akademicka kluczem do sukcesu”. Wspaniałą tradycją stały się organizowane przez studentów coroczne Bale Ekonoma, prawdziwe święto wydziału (oczywiście po balu konieczne są nazajutrz tzw. godziny dziekańskie). Każdego roku, w ramach rywalizacji sportowych studentów, drużyny Wydziału Ekonomicznego uczestniczyły bardzo aktywnie w różnego rodzaju turniejach uczelnianych, czego świadectwem są piękne puchary wyeksponowane w hallu budynku wydziału. Reprezentanci samorządu aktywnie uczestniczą w Radach Wydziału, dzięki czemu są wprowadzeni w zagadnienia i problemy, które muszą być rozwiązywane i w rezultacie czują się współodpowiedzialni za pozycję i efekty pracy jednostki. Studentami opiekuje się szefowa dziekanatu mgr Anna Bałdo.
Dla sprawnego funkcjonowania wydziału ogromnie ważna jest rola sekretariatu i jego pracowników, wśród których wymienić należy mgr Grażynę Dudkę, mgr Magdalenę Wielgoś oraz mgr inż. Beatę Król. Od początku lat 90. Wydział Ekonomiczny zlokalizowany jest w budynku przy ulicy Ozimskiej 46a. Był to obiekt zupełnie nieprzystosowany do celów dydaktycznych, wymagał zatem wielu prac modernizacyjnych. Mimo ograniczeń finansowych udało się zrealizować kilka naprawdę ważnych zadań, związanych z bazą materialną. Odnowiony budynek wydziału został nazwany Collegium Oeconomicum, nawiązując tym samym do tradycji obiektów uniwersyteckich. Zadania inwestycyjne, rozpoczęte w roku 2014, trwają, a ich zakończenie przewidujemy w 2016 r. W opinii wielu przedstawicieli środowiska naukowego Wydział Ekonomiczny UO jest nie tylko najstarszym, ale i najlepszym w regionie ośrodkiem kształcenia ekonomistów. Mimo nie zawsze korzystnych uwarunkowań zewnętrznych, w omawianym okresie udało się zwiększyć liczbę prowadzonych kierunków studiów, zapewnić coroczny wzrost liczby studentów przyjmowanych na pierwszy rok i umocnić wydział pod względem kadrowym. Wydział tworzy warunki dla rozwoju naukowego, zapewniając pracownikom możliwości prowadzenia badań i publikowania prac naukowych. Wyrazem tej aktywności jest rosnąca liczba punktów zdobytych za prace naukowe, wydawane regularne czasopisma naukowe i cykliczne konferencje, które zapewniły trwałe miejsce w kalendarzu spotkań czołowych badaczy różnych specjalności. Stan i obecna pozycja wydziału stwarzają solidną podstawę dla dalszego rozwoju i podnoszenia jego rangi. Ten stan i marzenia o przyszłości zawdzięczamy ludziom, pracownikom Instytutu Nauk Ekonomicznych, a obecnie Wydziału Ekonomicznego, ich ciężkiej pracy, pasjom, ale też szczególnemu osobistemu zaangażowaniu.
Źródło: PISMO UNIWERSYTETU OPOLSKIEGO INDEKS # 1–2 (165–166) / Luty 2016
Galeria okolicznościowa.
